Cú sập cửa thứ hai
Đến tháng Hai năm 2018 thì bài toán EVFTA bế tắc bắt đầu được giải mã ẩn số chính: trang Borderlex của châu Âu đã chính thức cho biết để thông qua EVFTA, “EU khăng khăng yêu cầu Việt Nam phê chuẩn ba hiệp ước của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) về tự do lập hội, quyền tổ chức và thương lượng tập thể, và việc bãi bỏ lao động cưỡng bức dường như đã mang lại kết quả”, và khẳng định “Phía sau việc trì hoãn này (EVFTA) còn có một số lý do chính trị như: ưu tiên đưa ra thỏa thuận của EU với Nhật Bản, cuộc đụng độ ngoại giao giữa Berlin và Hà Nội, và Liên minh châu Âu nhấn mạnh rằng Việt Nam cần tôn trọng hơn các quyền con người và quyền lao động”.
- Vì sao nhà cầm quyền VN phải thả Luật sư Nguyễn Văn Đài? (Phần 1)
- Vì sao nhà cầm quyền VN phải thả Luật sư Nguyễn Văn Đài? (Phần 2)
Khi đến Paris để gặp Tổng thống Macron vào tháng Ba năm 2018, Tổng bí thư Trọng đã nhận được những chứng minh có tính tức thì: những hãng thông tấn của Pháp như AFP đã loan tin là trong cuộc gặp này, Tổng thống Pháp Macron đã đề cập một cách nhấn mạnh về tình hình nhân quyền tại Việt Nam và trường hợp các blogger và các nhà bảo vệ nhân quyền bị bỏ tù, đồng thời kêu gọi Việt Nam thực hiện những cải cách để tăng cường nhà nước pháp quyền.
Đề cập và lời kêu gọi của Tổng thống Macron là logic với đánh giá cho rằng Chính phủ Pháp đã chủ động yêu cầu phía Việt Nam phải đưa nội dung “nhấn mạnh nhân quyền” vào Tuyên bố chung Việt – Pháp 2018 và đôn nội dung này lên vị trí thứ 2 trong bản tuyên bố này, vượt hơn nhiều so với vị trí thứ 6 của chủ đề nhân quyền được thể hiện trong bản tuyên bố Việt – Pháp vào tháng Chín năm 2013 trong chuyến công du Pháp của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng gặp Thủ tướng Jean – Marc Ayrault.
Nếu người Pháp quen xử lý tình huống một cách êm dịu và tế nhị mà còn ‘chịu không nổi’ với tình trạng vi phạm nhân quyền ở Việt Nam, những quốc gia cứng rắn và duy lý hơn như Đức sẽ ra sao?
Trước khi phiên tòa xử Hội Anh Em Dân Chủ diễn ra vào đầu năm 2018, báo đảng Việt Nam đã ồn ào khoa trương về việc Việt Nam đang đôn đốc vận động Ủy ban châu Âu hoàn tất bản thảo của EVFTA vào cuối tháng 3/2018 để trình Hội đồng châu Âu và sau đó trình Nghị viện châu Âu với hy vọng “sẽ thông qua vào mùa thu năm 2018”. Tuy nhiên cú sập cửa thứ hai đã vang động đất nước của những tiếng sầm sập cửa nhà tù. Bản án bất công và án tù khủng khiếp đến 66 năm đối với 6 thành viên của Hội Anh Em Dân Chủ đã kích thích phản ứng quốc tế có thể không mấy kém thua vụ ‘bắt cóc Trịnh Xuân Thanh”. Để cho tới nay vẫn không có bất kỳ tin tức nào về “hoàn tất bản thảo EVFTA”.
Vì sao EU quan tâm Hội Anh Em Dân Chủ?
Hoàn toàn trái ngược với lối quy chụp “tuyên truyền chống nhà nước” và “âm mưu lật đổ chính quyền” của chính thể Việt Nam đối với Hội Anh Em Dân Chủ, tổ chức xã hội dân sự này đã làm được nhiều hơn bất cứ tổ chức xã hội dân sự nào khác, và hơn hẳn toàn bộ khối tổ chức hội đoàn nhà nước như Mặt trận Tổ quốc, Tổng liên đoàn Lao động, Đoàn Thanh niên cộng sản… trong mục tiêu hỗ trợ ngư dân và giáo dân 4 tỉnh miền Trung đòi lại công lý và tiền đền bù sau thảm họa xả thải ô nhiễm môi trường do Formosa gây ra vào hai năm 2016 và 2017.
Nếu Formosa đã trở thành một chủ đề quốc tế và được nhiều tổ chức môi trường lẫn chính phủ một số nước và báo chí quốc tế đặc biệt quan tâm, số phận những lãnh đạo Hội Anh Em Dân Chủ bị công an Việt Nam tống giam cũng bởi thế được quốc tế quan tâm không kém – theo tiêu chí các giá trị dân chủ và nhân quyền trong Công ước quốc tế về các quyền dân sự và chính trị.
Nguyễn Văn Đài – điểm ngoặt lớn về nhân quyền
Hai cú sập cửa vang động đối với EVFTA đang khiến chính thể Việt Nam rất có thể sẽ phải chịu cảnh đổ vỡ hiệp định này sau khi đã gần như mất TPP, không những thế còn phải lâm vào cảnh cô đơn tuyệt đối về chính trị, hệt như chế độ độc trị tàn bạo ở Bắc Triều Tiên mà đã khiến tuyệt đại thế giới phải quay lưng với nó.
Muốn thoát ra tình trạng bế tắc tuyệt đối ấy, không còn cách nào khác là phải quay lại cơ chế ‘đổi nhân quyền lấy thương mại’ như thời TPP trước đây.
Nguyễn Văn Đài là cái tên được Chính phủ Đức đặc biệt quan tâm. Vào tháng Tư năm 2017 trong lúc đang bị Việt Nam giam giữ chờ khởi tố, ông Đài đã được Tổng thống Đức Frank-Walter Steinmeier trao Giải Nhân quyền 2017 của Hiệp hội Thẩm phán Đức.
Việc chính thể Việt Nam chấp nhận trả tự do, dù vẫn theo cách tống xuất ra nước ngoài đối với Nguyễn Văn Đài và Lê Thị Thu Hà, không chỉ đơn thuần là việc thả hai tù nhân chính trị, mà quan trọng hơn nhiều là sự đánh dấu một điểm ngoặt lớn về tính xu thế: sau một thời gian dài co kéo mặc cả với Chính phủ Đức, sức bền của chính thể Việt Nam đã sa vào vùng giới hạn dưới mà không thể kéo dài hơn được nữa. Một yêu cầu kiêm điều kiện của Đức về việc phải thả Nguyễn Văn Đài và Lê Thị Thu Hà phải được thỏa mãn. Nếu không, với tư cách là đầu tàu kinh tế và cũng là một trong những đầu tàu chính trị trong khối EU, Đức sẽ thẳng tay phủ quyết EVFTA và còn thể đưa vụ ‘bắt cóc Trịnh Xuân Thanh’ theo hướng quốc tế hóa và tạo ra thế triệt buộc đối với chính thể Việt Nam.
Trong giới đấu tranh dân chủ và nhân quyền ở Việt Nam, có thể đánh giá Nguyễn Văn Đài là người năng nổ, sáng tạo, dám hành động và hành động có hiệu quả nhất, cũng là người có ảnh hưởng quốc tế nhiều nhất. Vì thế đối với nhà cầm quyền Việt Nam, Nguyễn Văn Đài đương nhiên bị xem là nhân vật nguy hiểm nhất, cùng với Hội Anh Em Dân Chỉ là tổ chức nguy hiểm nhất.
Việc Việt Nam chấp nhận phóng thích nhân vật nguy hiểm nhất như Nguyễn Văn Đài càng cho thấy rõ hơn về điểm ngoặt, nếu không muốn nói là bước ngoặt, trong xu thế buộc phải cởi nới nhân quyền đang diễn ra ở Việt Nam – một xu thế tất yếu và không thể đảo ngược.
Có thể cho rằng con đường nhân quyền cho Việt Nam đã chuyển sang một thời kỳ mới từ sự kiện tự do của Nguyễn Văn Đài và Lê Thị Thu Hà vào tháng Sáu năm 2018.
Comments
Post a Comment