Chuyện người bán sách ở Hong Kong

Hình ông Lee Bo mất tích được người biểu tình dán lên tường.

TTTG.VN – Câu chuyện một công dân Hong Kong không có gì nổi bật vắng mặt trong đời sống hàng ngày, lại đang là đề tài cho nhiều vụ bình luận của báo giới quốc tế…

Chủ nhật vừa rồi (10/1), có hàng ngàn người Hong Kong xuống đường, yêu cầu chính quyền đặc khu phải có một cuộc điều tra khẩn thiết về việc một người bán sách bị mất tích.

Ông Lee Bo, 65 tuổi, là một trong năm người của nhà xuất bản Causeway Bay Books đột nhiên biến mất một cách lạ lùng từ tháng 10 vừa qua.

Câu chuyện một công dân không có gì là nổi bật ấy, vắng mặt trong đời sống hàng ngày, lại đang là đề tài cho nhiều vụ bình luận của báo giới quốc tế, và cũng khiến cho mối quan hệ ngoại giao giữa Anh và Trung Quốc bất ngờ trở nên trầm trọng.

Chỉ là một người bán sách thôi mà?

Nhưng tại sao lại trở nên lớn chuyện như vậy?

Theo lời tố cáo của các tổ chức nhân quyền tại Hong Kong, thì Causeway Bay Books đang trong chiến dịch ấn hành các loại sách mà Bắc Kinh có vẻ không vui.

Một trong những cuốn đó, nghe đồn đoán là nói về cuộc đời riêng của ông Tập Cận Bình. Ngoài ra, tiêu đề của nhiều cuốn sách khác là những bình luận mang tính phản kháng, chỉ trích những vấn nạn của chính quyền Trung Quốc hiện nay.

Việc tìm kiếm ông Lee Bo bất ngờ bùng lên, sau khi có một bức fax từ đại lục chuyển về cho vợ con ông, nói rằng đừng tìm ông nữa, vì ông ta vẫn ổn. Tuy nhiên, giới luật sư và tranh đấu nhân quyền ở Hong Kong nói rằng họ tin rằng Bắc Kinh đã bắt cóc ông Lee Bo và ép buộc ông phải viết lá thư đó.

Trong dòng người diễu hành qua trung tâm đặc khu Hong Kong, người ta nhìn thấy biểu ngữ “Nếu luật pháp không còn, Hong Kong có còn là Hong Kong không?”

Rất nhiều người Hong Kong nói rằng họ đã sống qua thời kỳ thượng tôn pháp luật, sự kiện đầy tính trấn áp và côn đồ này khiến ai nấy đều cảm thấy thương tổn và lo ngại cho tương lai Hong Kong về sau, khi phải ngày càng gần với Trung Quốc.

Đó chỉ là một câu chuyện thoáng qua trong đời sống. Có lẽ sẽ mau quên trong tâm trí người Việt. Nhưng nếu để dừng lại, ngắm nghía câu chuyện đó như bài học của đời, thì quả là bất ngờ khi chúng ta nhận ra rằng thượng tôn pháp luật là lằn ranh cuối cùng, phân chia rõ đời sống văn minh và thế giới khuôn phép giả tạo của kẻ cầm quyền giỏi mị dân.

Một công dân bình thường của Hong Kong bị mất tích vô cớ, đủ gây nên một sự phẫn nộ về xã hội bất an và nghi hoặc về tính liêm chính của chính quyền. Mọi tầng lớp hành chính, xã hội, tư pháp… đều lên tiếng và đòi làm rõ. Vậy còn ở Việt Nam?

Theo VTV ngày 8/1, dẫn lời ông Nguyễn Văn Bốn, cục trưởng cục Bồi thường nhà nước (bộ Tư pháp) cho biết, tiền dự chi bồi thường oan sai trong năm 2015 đã vượt mức 100 tỉ đồng cho người bị hại, bất chấp 20 bộ, ngành, 39 địa phương gửi báo cáo tổng kết 2015 hớn hở khẳng định rằng đã không hề để xảy ra vụ oan sai nào.

Đó có phải là luật pháp bị xói mòn?

Michael Davis, chuyên gia về vấn đề luật Hong Kong và đại lục tại ĐH Hong Kong, nói với tờ Time rằng: “Pháp luật bị xói mòn, đó chính là điều người dân lo lắng nhất”.

Michael Davis nhắc lại cuộc biểu tình dài 79 ngày, năm 2014, mà mục đích lớn nhất – cũng như nhục nhã nhất – là người dân nhắc chính quyền phải biết tuân thủ nơi pháp luật của mình bày ra, chứ không thể cai trị ngẫu hứng.

“Nếu một chính quyền tự cho mình quyền thao túng xã hội, thì lúc đó người dân trở thành luật pháp và tố cáo sự lạm dụng luật pháp”, Michael Davis nói.

Viết bao nhiêu cho đủ những chuyện mà người dân ngày ngày vẫn cầm những lá đơn, bạc phơ tóc, ngơ ngác chạy khắp ngõ công đường lúc này?

Viết bao nhiêu cho đủ để đo cho đủ vực sâu của luật pháp bị xói mòn, mà chuyện xin lỗi, bồi thường… nhẹ nhàng như một chiếc nắp vung đậy vào nỗi niềm con người, che khuất mọi thứ đang sôi sùng sục?

Joshua Wong, nhà tranh đấu trẻ của Hong Kong, năm nay đã bước sang tuổi 19, nói với Time rằng: “Luật pháp không còn, Hong Kong không còn là Hong Kong nữa”.

Tuấn Khanh