‘Quy định quyền im lặng là diễn biến hòa bình, chống lại nhân dân’?

PLTP

Liên Thanh

28-05-2015

(PLO)-Ngày 27-5, tham gia góp ý cho dự án Bộ luật Tố tụng Hình sự (sửa đổi), các đại biểu (ĐB) Quốc hội (QH) đã có nhiều ý kiến trái ngược nhau về nhiều nội dung quan trọng, trong đó đáng chú ý là dự thảo quy định “quyền im lặng” trong hỏi cung.

Đại biểu Đỗ Văn Đương (đoàn ĐB TPHCM) cho rằngdự luật mới có vẻ như dung túng cho tội phạmkhi đưa vào nhiều điều có lợi cho tội phạm, trong đó có quy định về quyền im lặng.

ĐB Đỗ Văn Đương đang phát biểu ý kiến. LÊ PHI

Ông Đương phát biểu: “trong dự luật này gần như quy định quyền im lặng của người phạm tội. Luật không buộc phải khai, không buộc phải nhận tội, như vậy ngầm hiểu là im mồm rồi. Tội phạm không khai báo gì cả thì sao xử lý? Cái này phải làm rõ là bị can, bị cáo được phép trình bày ý kiến và quan trọng nhất là chống lại bức cung nhục hình. Chứ không phải cứ khăng khăng im mồm như thế, nếu cứ nghĩ như thế là diễn biến hòa bình, chống lại nhân dân… Quan điểm của tôi là không để oan sai nhưng cũng không để bỏ lọt tội phạm” ĐB Đương nói.

Tuy nhiên, nhiều ĐB lại không đồng tình với ý kiến này và cho rằng đây là một trong những điều luật rất tiến bộ, nhân văn và đề cao quyền con người, bảo đảm quyền con người. “Tội phạm có quyền im lặng còn việc chứng minh tội phạm là của cơ quan chấp pháp”, ĐB Trần Du Lịch đã có ý kiến phản bác.

Theo bạn, quy định người bị bắt giam không buộc phải nhận tội, không buộc phải khai khi bị bắt có phải là diễn biến hòa bình, chống lại nhân dân như ĐB Đương nhận xét không, hay đây là một quy định tiến bộ đảm bảo quyền con người và đầy nhân văn như ý kiến các đại biểu khác?

Nhằm làm rõ và có thêm các ý kiến đa chiều về vấn đề này, chúng tôi hoan nghênh mọi ý kiến đóng góp, tham gia thảo luận của các bạn, xin gửi bình luận vào mục Ý kiến bạn đọc bên dưới bài.

____

Tuổi Trẻ

Tranh luận sôi nổi về quyền im lặng

Lê Kiên

28-05-2015

TT – Đại biểu Trịnh Xuyên – thiếu tướng, giám đốc Công an tỉnh Thanh Hóa – cho rằng nêu ra quyền im lặng là vô lý, không thể chấp nhận được. Tuy vậy cũng có những ý kiến khác.

Đại biểu Trương Trọng Nghĩa – Ảnh: Việt Dũng

Dự thảo bộ luật quy định: “Người bị bắt, bị tạm giữ, bị can, bị cáo có quyền tự do trình bày lời khai, trình bày ý kiến, không buộc phải đưa ra lời khai chống lại chính mình hoặc buộc phải nhận mình có tội”.

Làm khó cho hoạt động điều tra?

Tại phiên thảo luận ở tổ đại biểu Quốc hội về dự án Bộ luật tố tụng hình sự (sửa đổi) ngày 27-5, Thượng tướng Đặng Văn Hiếu, thứ trưởng Bộ Công an, chỉ đồng tình một nửa quy định này.

Ông cho rằng: “Cần thiết để bị can, bị cáo tự do trình bày, từ đó cán bộ điều tra người ta mới khai thác những mâu thuẫn trong lời khai, đấu tranh với tội phạm.

Nhưng quy định không buộc đưa ra lời khai chống lại chính mình hoặc tự nhận mình có tội thì không chuẩn lắm, nó làm khó khăn cho hoạt động điều tra”.

Ông Hiếu đề nghị sửa theo hướng “người bị bắt, bị tạm giữ, bị can, bị cáo có quyền tự do trình bày lời khai, trình bày ý kiến, không bị ép buộc phải đưa ra lời khai chống lại chính mình, không bị ép buộc phải nhận mình có tội” và cho rằng như vậy là đáp ứng được yêu cầu chống bức cung, dùng nhục hình.

“Tôi cho rằng người bị bắt, bị tạm giữ thì trước hết phải có quyền và nghĩa vụ trình bày diễn biến, hành vi của mình và có quyền chứng minh mình không phạm tội, đồng thời cũng có trách nhiệm phải nhận hành vi phạm tội của mình trước pháp luật” – thiếu tướng Trịnh Xuyên lên tiếng.

Ông nhấn mạnh: “Giết người, đánh người gây thương tích mà bảo là được quyền im lặng, không phải trình bày cái gì cả thì không đúng.

Các cơ quan nêu ra quyền im lặng là rất vô lý, không thể chấp nhận được, trong trình độ dân trí và điều kiện của chúng ta như vậy hoàn toàn không phù hợp, gây khó khăn cho các cơ quan đấu tranh bảo vệ pháp luật, dẫn đến hiệu quả đấu tranh phòng chống tội phạm sẽ thấp”.

Thiếu tướng Lê Đông Phong, phó giám đốc Công an TP.HCM, cũng có chung lập luận.

Ủy viên thường trực Ủy ban Tư pháp Đỗ Văn Đương nhận định:

“Dự thảo bộ luật lần này đưa ra nhiều quy định mới tưởng rằng tiến bộ nhưng rất nguy hiểm, làm bó tay các cơ quan tố tụng, không phục vụ cho việc đấu tranh tội phạm.

Chúng ta quy định như là quyền im lặng của người phạm tội là không đúng. Khi im lặng là lúc chưa có luật sư. Còn im lặng, không khai là bất lợi. Không buộc phải khai, phải nhận tội thế là ngầm hiểu là im mồm, không khai báo gì cả. Giết người cướp của cũng không khai báo là không đúng”.

Không nghĩ như vậy, đại biểu Trương Trọng Nghĩa cho rằng: “Quyền không khai báo các nước thừa nhận, còn mình lại hạ thấp, như thế là hạ thấp quyền của người dân VN xuống. Khi anh áp dụng cái mới, tất nhiên là khó nhưng khó thì anh phải phấn đấu”.

Trong khi đó, đại biểu Trần Du Lịch “không đồng tình với ý kiến anh Đương”. Ông Lịch nói: “Không nghĩ rằng Viện KSND tối cao xây dựng dự thảo này là dung túng tội phạm. Chúng ta cũng đừng nghĩ rằng vì trình độ dân trí thế này chúng ta không nên cải cách.

Chúng ta không kém hơn các nước, vấn đề là chúng ta có tôn trọng quyền của bị can, bị cáo hay không. Chứng minh tội phạm là nhiệm vụ của cơ quan thực thi pháp luật, trọng chứng chứ không trọng cung. Nhiều vụ vì coi thường chứng cứ nên mới dẫn đến oan sai”.

Thi¿u t°Ûng TrËnh Xuyên 2 – ¢nh: VIÆT DhNG

“Đàng hoàng thì ngại gì ghi âm, ghi hình?”

Thượng tướng Đặng Văn Hiếu cho rằng không nên quy định bắt buộc phải ghi âm, ghi hình khi hỏi cung vào luật vì không cần thiết trong mọi trường hợp.

Có những trường hợp bắt quả tang, chứng cứ rõ rồi, người ta nhận tội rồi thì không nhất thiết phải ghi âm, ghi hình. Mục đích là chống mớm cung, bức cung, nhưng các vụ rõ rồi thì không cần.

“Thứ hai nữa là chúng ta không đủ cơ sở vật chất để thực hiện, các huyện đều có cơ quan điều tra, rất khó trang bị đến tất cả. Tôi đề nghị chỉ quy định bắt buộc đối với một số trường hợp, ví dụ như với mục đích tuyên truyền hoặc với các bị can phạm tội đặc biệt nghiêm trọng” – ông Hiếu nói.

“Nếu không cho ghi âm, ghi hình thì làm thế nào để kiểm soát được quá trình hỏi cung? Nếu chúng ta đàng hoàng thì chúng ta ngại gì ghi âm, ghi hình?

Tôi cho rằng các vụ án cần được ghi âm, ghi hình. Sắp tới đây chúng ta giám sát tình hình oan, sai sẽ thấy sự cần thiết này” – phó chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Lê Minh Thông nhận định.

Đại biểu Nguyễn Thành Bộ, chánh án TAND tỉnh Thanh Hóa, cũng cho rằng: “Về việc bắt buộc ghi âm, ghi hình tôi cho rằng chúng ta làm bộ luật này mà thực hiện được thì quá tốt, điều kiện đất nước khó khăn cũng không thay đổi được việc phải bảo vệ quyền con người.

Vì vậy, nếu chưa đủ điều kiện thì quy định trước những vụ án nào phải ghi âm, ghi hình hoặc cho phép luật sư có quyền ghi âm, ghi hình khi hỏi cung để đối chứng”.

Phó chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Lê Minh Thông:

Mờ nhạt nguyên tắc tranh tụng

Chúng ta đề cao nguyên tắc suy đoán vô tội. Một người chỉ bị xem là có tội khi có bản án có hiệu lực pháp luật. Nhưng trước đây bị cáo của chúng ta ra tòa đã mặc áo tù. Tôi nghĩ để thực hiện nguyên tắc này phải quy định từ cách ứng xử.

Tại sao dẫn đến tòa lại còng tay người ta, đã có tội đâu mà bị xích tay? Lẽ ra phải khi tòa tuyên có tội mới xích tay chứ?

Tôi sang Mỹ thấy người ta đưa bị cáo ra xét xử một vụ án rất nghiêm trọng nhưng bị cáo vẫn mặc com lê. Ngay đến cái chỗ ngồi ở tòa cũng cần phải bình đẳng, thể hiện quyền tranh tụng.

Tôi thấy dự án bộ luật này vẫn đi theo xu hướng xét hỏi, chưa đáp ứng quy định về tranh tụng của Hiến pháp và mục tiêu cải cách tư pháp của Đảng.